درمان بی اشتهایی در سالمندان
امروزه بی اشتهایی در سالمندان یکی از مشکلات عمده آنها می باشد که خانواده ها و پرستار سالمند را درگیر این موضوع کرده است ما در این مقاله سعی کردیم به موارد کلیدی این موضوع اشاره کنیم، این موارد عبارتند از:
- مشکل در جویدن غذا در سالمند: مشکلات متفاوت دهان و دندان درسالمندان می تواند روی جویدن تأثیر بگذارد. این امر یکی از دلایل شایع کاهش اشتها در سالمندان است و شامل کافی نبودن تعداد دندان ها، متناسب نبودن دندان های مصنوعی در دهان، ضعف و ناهماهنگی عضله های جویدن، زخم دهان، خشکی دهان و مشکلات مفصل فکی است.
- اختلالات غدد درون ریز: سیستم درون ریز شامل غدد و هورمون می باشد. دیابت شیرین یک اختلال رایج بین سالمندان است و از دست دادن اشتها می تواند یکی از علایم آن باشد. دلیل دیگر می تواند مشکلات دیابتی یا فلج معده باشد که با مصرف داروی دیابتی مانند متفورمین به وجود می آید.
- ضعف حواس: کم شدن حس چشایی و بویایی که با بالا رفتن سن بوجود می آید، روی اشتهای سالمند اثر می گذارد. حتی حس بینایی در زمینه کنترل اشتها نقش دارد. همچنین، ایجاد اختلالات دیگر می تواند اشتهای سالمندان را کم کند. از جمله این اختلالات می توان بد طعم شدن مزه دهان را نام برد.
- محدودیت های فیزیکی: تحرک کم می تواند علت دیگر کم شدن اشتها در سالمندان باشد.
- دارو: در صورت ابتلای سالمند به بیماری های مزمن و نیاز به درمان طولانی مدت با مصرف یک دارو یا بیشتر، امکان دارد شخص سالمند را مبتلا به بی اشتهایی کند. شاید مصرف داروها تأثیر مستقیمی روی اشتها نگذارد ولی عوارض آنها باعث بی اشتهایی سالمند خواهد شد.
- بیماری های گوارشی: برخی از مشکلات گوارشی در سالمندان باعث کاهش اشتهای آنها می شود که در برخی موارد در سالمندان تشخیص داده نمی شود. این مشکلات می تواند شامل قورت دادن، مشکل در هضم غذا و جذب مواد مغذی باشد.
علایم گوارشی از قبیل سوزش سر دل، درد معده، حالت تهوع، ریفلاکس، نفخ و اسهال می تواند باعث کم اشتهایی در سالمندان شود.
- مشکلات ذهنی: افسردگی از جمله دلایل عمده بی اشتهایی در سالمندان می باشد. و می تواند به علت های متعددی بروز کند از جمله مشکلات فیزیکی. اختلال حافظه، اعتیاد و مشکلات ذهنی نیز روی اشتهای سالمندان تأثیر می گذارد.
درمان بی اشتهایی سالمندان
به طور طبیعی با افزایش سن اشتها کم می شود. کم شدن اشتها موجب می شود اشخاص بیشتری در معرض لاغری و تحلیل بافت های عضلانی قرار بگیرند. لاغری هم مانند چاقی ضرر دارد. لاغری و کمبود های تغذیه ای می تواند همراه با عوارضی مانند زخم بستر، اختلال مغزی، افت فشارخون هنگام بلند شدن، عفونت و کم خونی در سالمندان باشد. افراد و سالمندانی که زیاد لاغرهستند، بیشتر در بیمارستان بستری می شوند.
همچنین این اشخاص در انجام دادن کارهای شخصی خود کمک بیشتری احتیاج دارند و به خاطر ضعف عضلانی، امکان افتادن و زمین خوردن در آنها بیشتر است که در این صورت احتمال شکستگی ها که ترمیم آنها نیز دور از انتظار است، افزایش می یابد. لذا شناخت و درمان بی اشتهایی در سالمندان خیلی اهمیت دارد. درمان بی اشتهایی در سالمندان به بررسی همه جانبه و کامل از نظر وجود بیماری زمینه ای، مصرف داروهائی که موجب کاهش اشتها می شوند، وجود اختلالات بلع غذا، افسردگی و … احتیاج دارد.
نکات تغذیه ای در سالمندان
در صورتی که شخص سالمند به علت مشکلات دندانی و دهانی نمی تواند بجود و این مشکل باعث بی اشتهایی سالمند شده است، می تواند به جای میوه های تازه از آب‌میوه و میوه نرم شده، کمپوت، پالوده سیب، هلو و گلابی و به جای سبزی‌های خام از آب سبزیجات مثلا هویج و سبزی های پخته و له شده استفاده کند.
به جای گوشت، گوشت چرخ کرده و تخم مرغ، شیر، پنیر، ماست و غذاهایی که با شیر درست می شوند، انتخاب‌های راحت تری برای خوردن هستند. به جای نان های ضخیم و غیر قابل جویدن که خوردنشان سخت است، از غلات پخته مانند برنج، کلوچه های نرم و نان لواش استفاده کند. ترید کردن نان در غذاهای مایع، راه دیگری برای استفاده از این نان‌هاست.
احساس تنهایی در سالمندان می تواند عامل دیگر بی اشتهایی آنها باشد و حتی این حس تنهایی مانع می شود تا تنها فقط برای خودشان آشپزی کنند وحتی غذاها برای سالمندانی که تنها هستنند بی مزه به نظر آید. این مسئله امکان دارد به دلیل داروهای که استفاده می کنند اتفاق بیفتد . و یا یک مشکل طبیعی به دلیل بالا رفتن سن و کم شدن حساسیت ذائقه باشد. برای حل این مشکل در سالمندان تا حد امکان، باید غذا را در کنار اعضای خانواده و یا دوستان صرف کنند.
با پزشک در مورد داروهای مصرفی سالمندان مشورت کنید تا در صورت تاثیر آنها بر روی اشتها، داروها را تغییر دهد. با افزودن انواع ادویه‌جات، چاشنی‌های گیاهی و آب لیمو به غذا، طعم غذا را برای سالمندان بهترکنید تا اشتهایشان برای غذا خوردن تحریک شود. برای بیشتر کردن اشتهای سالمندان لاغر، غذا در بشقاب بزرگ‌تر کشیده شود و از سبزی‌های رنگی مثل هویج، گوجه فرنگی، فلفل دلمه‌ای و… به شکل پخته شده در غذا استفاده کنید .
کلام آخر :
بهتر است سالمند غذا را در محیطی دلپذیر و مناسب میل کند تا اشتهایش به اندازه کافی تحریک و غذای کافی میل شود. بافت و قوام غذا باید به نحوی باشد که سالمند مشکلی از نظر بلع نداشته باشد. گاهی احساس نفخی که پس از مصرف برخی از مواد غذایی نظیر حبوبات به وجود می آید، باعث می شود که سالمند میلی به مصرف آنها نداشته باشد. این خودداری سبب محرومیت از برخی مواد مغذی مانند ویتامین ها، کلسیم، فیبر و پروتئین می شود. برای جلوگیری از نفخ به خصوص در درسالمندان بهتر است حبوبات از شب قبل خیسانده شود و هنگام پخت آب آن دور ریخته شود.
