آرتروز و روش درمان
در حال حاضر از رایج ترین مشکلات مفصل در میان خانم ها و آقایان بیماری آرتروز است که البته در بیشتر مواقع در دوره سالمندی و سنین بالا دیده می شود. سالمندانی که از درد زانو شکایت دارند و هنگام بالا رفتن از پله ها مدام ناله می کنند این بیماران عمدتا دچار بیماری آرتروز هستند.
آرتروز چیست و چه بخش‌هایی از بدن را درگیر می‌کند؟
آرتروز رایج ترین بیماری از دسته التهاب مفاصل است.در این بیماری غضروف مفصل آسیب دیده و کم کم از بین می رود. ممکن است آرتروز هر مفصلی را درگیر کند ولی مفصل های بزرگ که وزن بدن را تحمل می کنند مانند مفاصل زانو و ران و ستون فقرات بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز هستند.
اصلی‌ترین علایم آرتروز
آرتروز علایم زیادی دارد اما ۳ علامت آن شایع تر و مشخص تر هستند که عبارتند از:
- اولین عامل خشکی بعد از استراحت: بدین معنی که برخی اوقات هنگامیکه مفصل به مدت طولانی بی حرکت بماند و بخواهد فعالیت کند درد خواهد داشت. بطوریکه دیده شده بیماران دچار به این آرتروز زانو صبح ها که از خواب بیدار می شوند به سختی راه می روند ولی بعد از مدتی کم کم راه رفتنشان به حالت عادی برمی گردد. خشکی مفاصل پس از یک دوره طولانی عدم فعالیت بسیار شایع است اما به ندرت بیشتر از نیم ساعت طول می کشد.
- دومین عامل علامت کاهش انعطاف پذیری است: به این دلیل بیماران دچار به آرتروز نمی توانند به راحتی مفاصل خود را خم و راست نمایند.
- سومین عامل هم می تواند به درد در مفصل اشاره نماید: سفارش می کنیم افرادی که بیشتر از دو هفته چنین نشانه هایی را در مفصل های خودشان دارند حتما به پزشک مراجعه کنند.
دلایل ایجاد آرتروز در سالمندان
دلایل ایجاد این بیماری هنوز به طور واضح شناخته شده نیست اما چند عامل وجود دارد که می تواند زمینه ساز ابتلا به این بیماری باشد:
اولین عامل سن بالا است که این بیماری معمولا در افراد بالای ۴۰ سال وسالمندان دیده می شود. دوم جنسیت فرد است،چون آرتروز در خانم ها بیشتر از آقایان بروز می کند اما دلیل آن هنوز به درستی مشخص نشده است، مورد سوم ناهنجاری های مادر زادی استخوانی و یا صدمه به مفصل است.
آرتروز در ورزشکاران حرفه ای که مدام در معرض ضربه خوردن هستند بسیار شایع است مثلا در فوتبالیست‌ها. صدمات غیر ورزشی مثل تصادفات رانندگی هم زمینه را برای آرتروز فراهم می کند.
تاثیر چاقی در آرتروز
چاقی و اضافه وزن خطر ابتلا به آرتروز را بیشتر می کند.به طور کلی هر چقدر وزن بالاتر باشد مفاصل بزرگ مانند زانوها باید بار و فشار بیشتری را تحمل کنند و در نتیجه خطر ابتلا به آرتروز در آنها بیشتر می شود. چاقی حتی احتمال به وجود آمدن آرتروز در دست ها را هم افزایش می دهد.
عوارض بیماری آرتروز
متأسفانه این بیماری با گذشت زمان بدتر می شود و هنوز درمان قطعی برای آن پیدا نشده است اما با کمک بعضی روش های درمانی می توان دردی که در اثر این بیماری به وجود آمده را کم کرده و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشید. حدود یک سوم بیماران مبتلا به آرتروز ممکن است دچار ناتوانی های شدیدی شوند. گاهی درد و ناراحتی مفصل آنقدر شدید می شود که بیمار نمی تواند از آن مفصل استفاده کند.
روش هایی برای کاهش درد در بیماران
در موارد بسیار شدید آرتروز جراحی تعویض مفصل توصیه می شود اما قبل از جراحی معمولا روش‌های مختلفی پیشنهاد می شود که تا حد امکان کار به جراحی ختم نشود که یکی از آنها استراحت دادن به مفصل دردناک است. بیمار باید در هر ساعت دست کم ده دقیقه به مفصل خود استراحت بدهد و سعی کند تاحد امکان فعالیت‌های بدنی خود را طوری تنظیم کند وانجام دهد که مفصل مبتلا کمتر فعال باشد.
روش دیگر ورزش کردن است که باید حتما با نظارت و اجازه پزشک انجام شود تا مشکل مفصل را تشدید نکند یا باعث بروز درد جدیدی نشود. ورزش‌های سبک و مفرح مثل پیاده روی و شنا بیشتر توصیه می شوند. با ورزش کردن،عضلات اطراف مفاصل تقویت شده و ثبات مفصل افزایش پیدا می کند. البته ورزش کردن نباید باعث بروز درد در مفصل شود و اگر چنین اتفاقی رخ داد فورا ورزش را متوقف کنید.
در افرادی که اضافه وزن دارند کم کردن وزن را باید حتما مدنظر داشته باشند. البته رژیم گرفتن و ورزش کردن برای کاهش وزن باید تحت نظر پزشک باشد. برای کم کردن درد در اثر آرتروز هم می توان از کیسه یخ استفاده کرد. در اغلب موارد پزشک برای بیمار داروهای ضد درد و ضد التهاب تجویز می کند که در کم شدن درد مفصل تاثیر دارد.
توصیه هایی برای بیماران مبتلا به آرتروز
مهم ترین نکته برای سالمندان مبتلا به آرتروز به کارگیری روش هایی است که موجب کاهش درد و ناراحتی شان شود. بعنوان مثال تمام بیماری های دیگر داشتن یک رژیم غذایی مناسب و سالم برای سالمندان مفید خواهد بود. سالمند باید به حد کافی مواد مورد نیاز بدن خود را از طریق غذا تامین کند به این خاطر که تغذیه نامناسب موجب می شود بدن هم ضعیف شود و به تبع آن مقابله با بیماری سخت تر می گردد.
در صورتی که پزشک داروی ضد درد تجویز کرده حتما سر وقت آن را بخورید چون اگر درد شروع شود و بعد شما تازه مسکن مصرف کنید درد دیرتر و سخت تر کنترل می شود اما مصرف مرتب و طبق دستور پزشک باعث می شود شدت حملات درد کم شود. توصیه می کنیم از مفصل بیمار خود کمتر کار بکشید. مثلا اگر مفاصل انگشتان یک خانم مشکل دارد بهتر است از کیفی استفاده کند که روی شانه می افتد نه کیفی که باید با انگشتان دائما در دست گرفته شود.
اگر دست شما مشکل دارد سعی کنید برای برداشتن اجسام از دست سالم خود بیشتر استفاده کنید تا فشار کمتری روی مفصل دردناک وارد شود. بیمارانی که در مفصل زانو یا ران دچار مشکل هستند بهتر است در صورت صلاح دید پزشک از عصا موقع راه رفتن استفاده کنند.
سعی کنید بدنتان در هنگام راه رفتن یا نشستن، در وضعیت صحیحی قرار داشته باشد. آب درمانی،هم به‌عنوان ورزش و هم به‌عنوان عاملی جهت تصحیح وضعیت ایستادن و راه رفتن می‌تواند به شما کمک کند.پزشکتان شما را درباره وضعیت صحیح و غلط قرارگیری بدن راهنمایی می کند.
